ΑΝΘΡΩΠΟΣ-ΖΩΗ-ΘΑΝΑΤΟΣ

Στη σωζόμενη επιστολή του φιλοσόφου Απολλώνιου του Τιανέως, προς τον Ρωμαίο διοικητή Βαλέριο λίγο μετά τον θάνατο του γιου του, αποτυπώνεται όλη η αλήθεια για τη ζωή και τον θάνατο, η οποία άλλωστε συγκλίνει απόλυτα με όσα η σύγχρονη επιστήμη πρεσβεύει για την ανθρώπινη φύση και αποδεικνύει περίτρανα για άλλη μία φορά τον υψηλό βαθμό αυτογνωσίας των αρχαίων Ελλήνων.

Συγκεκριμένα έγραψε:

 

«Θάνατος ουδείς ουδενός ή μόνον εμφάσει, καθάπερ ουδέ γένεσις ουδενός ή μόνον εμφάσει. Το μεν γαρ εξ ουσίας τραπέν εις φύσιν έδοξε γένεσις, το δε εκ φύσεως εις ουσίαν κατά ταυτά θάνατος ούτε γιγνομένου κατ΄αλήθειάν τινος, ούτε φθειρομένου ποτέ, μόνον δε εμφανούς όντος αοράτου τε ύστερον του μεν διά παχύτητα της ύλης, του δε διά λεπτότητα της ουσίας, ούσης μεν αιεί της αυτής, κινήσει δε διαφερούσης και στάσει. Τούτο γαρ που το ίδιον ανάγκηι της μεταβολής ουκ έξωθεν γενομένης ποθέν, αλλά του μεν όλου μεταβάλλοντος εις τα μέρη, των μερών δε εις το όλον τρεπομένων ενότητι του παντός.»

 

 

Δηλαδή:

 

Θάνατος δεν υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο φαινομενικά, ούτε γένεση υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο φαινομενικά. Η τροπή της ουσίας σε φύση θεωρείται γένεση, ενώ η τροπή της φύσεως σε ουσία κατά τα αυτά θεωρείται θάνατος. Ούτε γεννιέται αληθινά κάτι ούτε φθείρεται ποτέ, μόνο τη μια γίνεται φανερό και ύστερα γίνεται αόρατο· και το μεν πρώτο συμβαίνει λόγω παχύτητας της ύλης, το δε δεύτερο λόγω λεπτότητας της ουσίας, η οποία είναι πάντα ίδια και απλώς διαφέρει κατά την κίνηση και την στάση. Διότι αυτό είναι αναγκαστικά το ίδιον της μεταβολής, που δεν γίνεται από κάπου έξω, αλλά το μεν όλον μεταβάλλεται στα μέρη, τα δε μέρη στο όλον λόγω της ενότητας του παντός.

Και αναλυτικά:

Θάνατος ουδείς ουδενός….   Θάνατος δεν υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο φαινομενικά, ούτε γένεση υπάρχει για κανέναν, παρά μόνο φαινομενικά.

Το μεν γαρ εξ ουσίας ...  Η τροπή της ουσίας σε φύση θεωρείται γένεση, ενώ η τροπή της φύσεως σε ουσία κατά τα αυτά θεωρείται θάνατος.

Ούτε γιγνομένου …  Ούτε γεννιέται αληθινά κάτι ούτε φθείρεται ποτέ, μόνο τη μία γίνεται φανερό και ύστερα γίνεται αόρατο.

Του μεν διά ταχύτητα …  Και το μεν πρώτο συμβαίνει λόγω παχύτητας της ύλης, το δε δεύτερο λόγω λεπτότητας της ουσίας, η οποία είναι πάντα ίδια και διαφέρει κατά την κίνηση και την στάση.